Sinh viên cần trang bị kỹ năng mềm để lập nghiệp

Nghề nghiệp là một khái niệm chung để chỉ những công việc sẽ gắn bó với bản thân mình sau này. Để có được một công việc như ý muốn thì các bạn sinh viên (SV) cần xây dựng nền tảng kiến thức và phát triển kỹ năng mềm vững vàng.

Nắm bắt nhu cầu nhân lực

Theo quy hoạch phát triển nhân lực thành phố giai đoạn 2011-2020, thành phố Hồ Chí Minh (TP. HCM) ưu tiên phát triển nhân lực cho những ngành có hàm lượng công nghệ cao, giá trị gia tăng cao, đảm bảo nhu cầu lao động chất lượng cao cho 09 ngành dịch vụ, 04 ngành công nghiệp chủ lực như: Cơ khí chế tạo chính xác và Tự động hóa, Điện tử và Công nghệ thông tin, Chế biến thực phẩm theo hướng tinh chế, Hóa chất - Hóa dược và Mỹ phẩm. Đơn cử như nhu cầu tuyển dụng nhân lực của ngành Công nghệ thông tin ở trình độ TC, CĐ, ĐH chuyên ngành như lập trình viên, kỹ sư hệ thống mạng, kỹ sư phần cứng, tester, nhân viên phát triển phần mềm, thiết kế lập trình web, lập trình mobile,… rất cao nhưng nguồn cung nhân lực chỉ đáp ứng 70% nhu cầu tuyển dụng và nguồn cung đa số là sinh viên tốt nghiệp ĐH, CĐ, TCCN. 

Ông Trần Anh Tuấn - Phó giám đốc Trung tâm Dự báo nguồn nhân lực cho biết: “Thực tế cho thấy, thị trường lao động TP.HCM trong thời gian qua luôn thiếu lao động qua đào tạo có trình độ tay nghề giỏi. Số lao động đã qua đào tạo nghề vẫn còn thấp, chiếm khoảng 59% tổng số lao động. Trong khi đó, nhiều ngành nghề có nhu cầu tuyển dụng lớn nhưng sinh viên ra trường vẫn không đủ cầu về số lượng lẫn chất lượng”.

Phát triển kỹ năng mềm

Đối với SV qua đào tạo ĐH, CĐ, người ta thường cho là với nhiều bằng cấp, kinh nghiệm có giá trị và những mối quan hệ ở vị trí cao sẽ dễ dàng tìm việc. Điều này có thể đúng nhưng chưa đủ vì theo khảo sát những người làm việc hiệu quả và dễ thăng tiến không thể thiếu những kỹ năng mềm. Thực tế cho thấy, người thành đạt chỉ có 25% là do những kiến thức chuyên môn, 75% còn lại được quyết định bởi những kỹ năng mềm họ được trang bị. Để thành công, người lao động phải hội đủ cả hai kỹ năng trên.

Theo các nhà tuyển dụng, những ứng viên tìm việc với các bằng cấp trường lớp và kinh nghiệm cần thiết thì có nhiều; nhưng để tìm được một ứng viên lý tưởng với kỹ năng mềm hoàn hảo - đặc biệt cho các vị trí nhân sự cao cấp thì khó như “Mò kim đáy biển”. Qua thu thập thông tin, phân tích thị trường lao động TP. HCM cho thấy, những kỹ năng mềm mà các nhà tuyển dụng đề cập gồm các kỹ năng: giao tiếp; viết; sự trung thực, làm việc theo nhóm, thương thuyết, tính linh hoạt, thích ứng; đặt câu hỏi; tư duy sáng tạo,… 

Nhiều doanh nghiệp hiện nay có những cách phỏng vấn khác nhau, từ kiểu hỏi đáp thân mật để đánh giá độ “chân thành” của ứng viên cho đến việc tạo áp lực bằng cách liên tục đưa ra các tình huống khó khăn để xem xét năng lực thực sự của người được phỏng vấn. Nhưng dù phải ứng phó với kiểu phỏng vấn nào đi nữa, người lao động phải luôn giữ được sự tự tin, 40% doanh nghiệp xem giao tiếp là kỹ năng quan trọng mà ứng viên cần có.

Xây dựng nền tảng kiến thức

Kỹ năng mềm là yếu tố quan trọng, nhưng để có thể làm tốt công việc thì sinh viên ra trường phải có nền tảng kiến thức để có thể áp dụng tốt trong công việc. Khi theo học ngành nào đó, SV phải nắm chắc những kiến thức trong thời gian học tập tại trường. Ví dụ như  SV học ngành Kế toán sau khi ra trường phải có hiểu biết những kiến thức cơ bản về chính trị, pháp luật, xã hội và nhân văn, tạo nền tảng tiếp thu và vận dụng kiến thức chuyên môn trong đời sống thực tế; nắm vững các kiến thức chung về kinh tế, tài chính, tiền tệ và các kiến thức chuyên sâu về lĩnh vực kế toán; nắm vững nội dung văn bản Luật kế toán, Luật kiểm toán, chế độ kế toán doanh nghiệp và chế độ kế toán các đơn vị hành chính sự nghiệp; có khả năng xử lý kế toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh và thực hiện chức năng kế toán tổng hợp tại một đơn vị cơ sở như doanh nghiệp hoặc cơ quan sự nghiệp; có khả năng lập, trình bày và phân tích báo cáo tài chính,…

Để có được kiến thức vững chắc, trong thời gian học trên ghế nhà trường thì SV phải chăm chỉ, siêng năng, có thái độ học tập đúng đắn, tham gia xây dựng bài trên lớp, tìm nguồn tư liệu tham khảo để nâng cao sự hiểu biết,…

Trong thời kỳ hội nhập, giỏi tiếng Anh và Tin học cũng là một công cụ hữu ích giúp sinh viên ra trường có thể ứng tuyển vào những vị trí tốt. Do vậy, sinh viên nên trao dồi kỹ năng tiếng Anh và Tin học ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

TƯỜNG MINH